woensdag 13 januari 2010

Technische snufjes voor comfort in de zorg

Noega 31 – december 2009

Bedrijven dromen om de markt te veroveren met innovatieve toepassingen voor sectoren in volle expansie. Zoals de zorgsector. De onderzoeksinstelling EDM in Hasselt helpt daarbij. Voorwaarde is uiteraard wel dat ook de zorgbehoevenden er flink beter van worden.


EDM (Expertisecentrum Digitale Media) is een onderzoeksinstelling van de Universiteit Hasselt. Het centrum is sinds 1987 actief in de ICT-wereld en heeft momenteel een 70-tal ICT-specialisten in dienst. Deze doen onderzoek op drie terreinen: grafische computertoepassingen, de mens-computer interactie en multimedia & communicatie. Noega praat met Geert Houben, ICT’er en bedrijfseconoom, die toegepast onderzoek doet voor de zorgsector.

Waarom de zorg?

Geert Houben: “We richten ons op sectoren waar ICT-innovatie nog relatief weinig voorkomt. Iedereen weet dat de zorgsector de groeisector bij uitstek is. Over twee decennia is een kwart van de bevolking ouder dan 65 jaar. ICT-toepassingen moeten het leven van deze mensen kunnen vergemakkelijken en touchscreens zijn daarvoor ideaal. Spraaktechnologie kan ook, maar heeft in de praktijk nog teveel nadelen om echt betrouwbaar te zijn. Je moet maar een beetje anders praten dan de norm die de software begrijpt en het kan al fout gaan. Zeker voor ouderen moeten de toepassingen haalbaar zijn, anders wordt de digitale kloof te groot.”

Aan de basis van dit probleem ligt de enorme concurrentiedruk tussen de technologiebedrijven. Die brengen steeds nieuwe of meer geavanceerde apparaten uit, zeg maar technologiegedreven innovatie. Zo worden gsm’s bijvoorbeeld alsmaar complexer, uitgerust met allerlei toepassingen. “Oudere mensen hebben daar weinig boodschap aan. Had mijn moeder de afstandsbediening van de tv mee mogen ontwerpen, was dat ding veel gemakkelijker geweest. Maar ook voor vele anderen hoeft het allemaal niet zo ingewikkeld.”

“Help, de douche is stuk!”

Met dat alles in het achterhoofd is EDM begin dit jaar met het NOVICEPT-project gestart, specifiek voor gebruiksvriendelijke innovatieve toepassingen in de zorg. Belangrijke voorwaarde daarbij is multidisciplinariteit. Niet de universiteit bepaalt wat er wordt ontwikkeld, dit doet een ‘denkgroep’ van een consortium van stakeholders zoals dokters, verplegers, juristen, directies, architecten, bewoners enzovoort. Vanuit hun eigen invalshoek helpen ze zo een product ontwikkelen dat meer tegemoet komt aan de reële behoeften van de consument. Zoals een touchscreen met beeldcommunicatie. Geert Houben legt uit: “Zorgbehoevende mensen en hoogbejaarden kunnen beschikken over een apparaatje om de hals of pols met een noodknop, waarmee ze in dringende gevallen hulp kunnen inroepen. Uit CM-statistieken blijkt echter dat in de helft van de gevallen de oproep niet zo urgent is, maar vooral psychosociale redenen heeft: de oproeper wil eens praten, is te ziek om boodschappen te doen, meldt dat de douche stuk is, enzovoort. Zo gaat er veel tijd en geld verloren. Door beeldcommunicatie op een touchscreen met de bewoner kan de hulpvraag beter ingeschat worden en zal de hulpverlening veel gerichter gebeuren.”

Een typisch voorbeeld: Telemedicine

Geert Houben: “Het principe van NOVICEPT is dat je oudere mensen veel sneller vertrouwd moet maken met technologie, door ze in een vroegere levensfase ermee in contact te brengen. Vijftigers of zestigers hebben andere behoeften dan zeventigers of tachtigers. Dus hebben ze ook andere diensten of toepassingen nodig. Onze digitale diensten bieden we aan op een touchscreen, een computerscherm met eenvoudige drukknoppen. Toepassingen kunnen op afstand worden gewijzigd, toegevoegd of verwijderd, naargelang persoonlijke behoeften en wensen.

Een voorbeeld? Telemedicine is het op afstand verlenen van zorgdiensten door gebruik te maken van ICT en dit in alle fasen van het primaire zorgproces: van preventie en diagnose op afstand tot behandeling en tele-thuiszorg. Het laat de patiënt toe om zelf mee zijn zorgproces te sturen en draagt zo bij tot het oplossen van knelpunten in de zorg. Zo kan de gebruiker bijvoorbeeld zelf een bloeddrukmeter hanteren en automatisch na meting de gegevens digitaal doorsturen naar de verpleegkundige of huisarts. De gegevens komen terecht in het medische dossier van de patiënt. De dokter kan vanaf zijn eigen PC de evolutie volgen, zonder dat hij hem of haar persoonlijk moet zien. Afhankelijk van de gemeten waarden kan de arts bepalen of hij de patiënt al dan niet op consultatie vraagt. Hierdoor moet hij minder vaak op huisbezoek.”

De mogelijkheden zijn legio

Geert’s bureel op EDM is in feite uitgerust zoals de woonkamer van een toekomstige serviceflat. Een platte tv, telefoon, gsm, multifunctionele afstandsbediening, fotoprinter, touchscreen... het is er allemaal. Het touchscreen toont een twaalftal knoppen. Zo is er een knop met de foto van een lachend meisje, de kleindochter van de ‘virtuele’ serviceflatbewoner. Haar contacteren gaat met een vingerdruk. Er verschijnt een menu met contactmogelijkheden: telefoon, e-mail, webcam, SMS,... het kan allemaal. Onder ‘webcam’ verschijnt al snel het live beeld van de kleindochter. In Geert’s demo zit het meisje in Thailand en kan ze van daaruit gezellig keuvelen met opa of oma.

Op gelijkaardige wijze reserveert de gebruiker een pedicure of restaurant, krijgt hij het lokale weerbericht, vraagt hij de medische wachtdiensten op, start een videofilm, enzovoort. Natuurlijk kan je deze applicaties ook installeren in de eigen woning van de bejaarde, zodat deze misschien wel langer thuis kan blijven i.p.v. naar een serviceflat te verhuizen. Vereist de verzorging toch een verhuizing, dan staat het plug & play-systeem toe dat de persoonlijke digitale diensten eenvoudig en snel elders beschikbaar zijn. Geen gedoe meer met kabels en stekkers. De financiële, economische maar ook sociale en psychologische voordelen liggen voor de hand.

Klinkt aanlokkelijk, maar... is dat wel betaalbaar?

Ook hier heeft Geert over nagedacht. “Je zou de hardware bijvoorbeeld kunnen laten sponsoren door zorggerelateerde bedrijven die in ruil hiervoor hun klanten in de doelgroep, gerichte informatie kunnen tonen. Voor de software zou een maandelijks abonnementsgeld van 10 euro per maand haalbaar moeten zijn.”

EDM mikt met dit project in eerste instantie op de praktische toepassing in serviceflats. Er lopen drie pilootprojecten in 2010. Eén in een Hasseltse serviceflatvoorziening, in Neerpelt volgt een tweede project en de derde testcase zou mogelijk in Antwerpen kunnen zijn. Het project wordt op Vlaams niveau door EFRO gefinancierd en het is dus logisch dat er ook buiten Limburg wordt gewerkt.

De multidisciplinaire denkgroep volgt deze pilootprojecten van nabij op met de bedoeling met een zo klantgericht mogelijk product naar buiten te komen.

Geert Houben

Info: geert.houben@uhasselt.be
http://www.edm.uhasselt.be/novicept/

Het volledige artikel vindt u hier.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten